Olsztyńska Strona Rowerowa

Modlin-Twierdza

Województwo mazowieckie, powiat nowodworski, gmina Nowy Dwór Mazowiecki.
Lokalizacja: 52.4441N, 20.6712E [pokaż mapę]

Cmentarz wojenny

Powstał w czasie I wojny światowej, po zdobyciu przez Niemców Twierdzy Modlin. Pochowano tu ok. 400 żołnierzy niemieckich i nieznaną liczbę żołnierzy armii rosyjskiej. W dniu 20.08.1916, w pierwszą rocznicę zdobycia twierdzy, gen. Hans von Beseler odsłonił monumentalny pomnik żołnierzy niemieckich. Został on rozebrany w okresie międzywojennym, a na jego miejscu zbudowano pomnik poświęcony żołnierzom poległym w okresie 1914-1920. Zachowała się tablica na zbiorowej mogile oficera i siedmiu żołnierzy 10 kompanii Landwehr Infanterie Regiment 99 poległych w czasie ataku na Fort XVI A w dn. 17.08.1915 r. Z prawej strony od bramy wejściowej znajdują się groby dziewięciu legionistów polskich. W 1917 r. w Modlinie stacjonował 3 pp L.P., a następnie 1 pp L.P. Działał tu również duży niemiecki szpital wojskowy – Festungslazarett IV.

Z okresu wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920 pozostało kilkaset mogił żołnierzy polskich zmarłych w szpitalu wojskowym lub poległych w walkach w okolicach Modlina. W latach międzywojennych cmentarz stał się miejscem spoczynku żołnierzy garnizonu modlińskiego i ich rodzin. W 1939 roku pogrzebano tu ponad 120 nieznanych żołnierzy W.P. poległych podczas obrony Twierdzy Modlin. Cmentarz jest również miejscem pochówku 2581 żołnierzy niemieckich poległych w latach 1939-1945. Obiekt został zniszczony w 1945 r. Przez kilkadziesiąt lat znajdował się na terenie wojskowym i dopiero w latach 1995-1997 został częściowo zrekonstruowany.

Źródło: Jacek Szczepański "Niemiecka piechota zapasowa w Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim 1915-1918" (2008)

LEUTNANT RICHARD OELRICHS, 10 KOMP. L. I. R. 99   † 17.08.1915
UTFFZ KARL PFEIFFER, 10 KOMP. L. I. R. 99   † 17.08.1915
WEHRM. FRIED. BÄUERLE, 10 KOMP. L. I. R. 99   † 17.08.1915
ERS. RES. A. ROSCHEDA, 10 KOMP. L. I. R. 99   † 17.08.1915
ERS. RES. HERM. HOLLENDER, 10 KOMP. L. I. R. 99   † 17.08.1915
UTFFZ? JOSEF KLEITZ, 10 KOMP. L. I. R. 99   † 17.08.1915
ERS. RES. G. SPIEWEG, 10 KOMP. L. I. R. 99   † 17.08.1915

LEGIONISTA POLSKI JAN DRAGAN, 3 P. L.P.   † 12.01.1917
LEG. M? KADENCZEK, 2 PR. K. LEG. WAR.   † 03.03.1917
ST. LEG. MICHAŁ PINIŁO, 7 KP. 1 P. LEG.   † 14.04.1917
LEG. KAJETAN NORWEJSZ, 3 P. LEGIONÓW   † 20.05.1917
LEG. ANTONI GOŁDA, 5 KP. 1 P. LEG. POL.   † 05.06.1917
LEG. FRANCISZEK ZIELIŃSKI, 5 KP. 1 P. LEG. POL.   † 05.06.1917
LEG. P. SZEREMETA, 1 PUŁK U. LEGION.   † 01.07.1917
LEG. WŁADYSŁAW KOWALIK, 3 SZ. 2 P. UŁ.   † 11.06.1918

Dane pochowanych legionistów zostały zweryfikowane i uzupełnione w oparciu o książkę: Janusz Cisek, Kamil Stepan "Lista strat Legionów Polskich 1914-1918" (2006).