Radziki Duże
Województwo kujawsko-pomorskie, powiat rypiński, gmina Wąpielsk.
Lokalizacja: 53.1642N, 19.2747E [pokaż mapę]
Mogiła powstańców
Mogiła powstańców 1863 r. znajduje się na cmentarzu w Radzikach Dużych. W 1938 r. na mogile umieszczono pomnik, na którym wyryto ustalone wówczas nazwiska czterech powstańców oraz napis:
"Ku chwale poległych w bitwie pod Bolesławicami • dnia 29 marca 1864 roku • pomnik ten w 75-tą rocznicę powstania wystawia • wdzięczne społeczeństwo gminy Wąpielskiej • 11.XI.1938".
Dnia 29 marca 1864 r. oddział powstańczy w sile ok. 70 piechurów i 8 konnych przeprawił się przez Drwęcę na rosyjską stronę granicy. Został sformowany w okolicy Brodnicy i składał się w większości z ochotników pochodzących z zaboru pruskiego. Powstańcy zaatakowali rosyjski posterunek graniczny w Ławach pod wsią Łapinóżek. Wzięto do niewoli trzech Rosjan, ale posterunku nie udało się zdobyć. Po otrzymaniu informacji o zbliżaniu się oddziału rosyjskiego powstańcy wycofali się do pobliskiego lasu. Tam zostali wykryci przez Rosjan. Doszło do wymiany ognia, podczas której poległ dowódca oddziału powstańczego Adolf Kossakowski. Następnie w walce na bagnety Rosjanie wyparli Polaków na otwarte pole i zmusili do ucieczki. Przybycie kolejnych oddziałów umożliwiło im dokładne przeszukanie pola walki i schwytanie kilkunastu powstańców.
W boju pod Łapinóżkiem powstańcy stracili 6 poległych i 2 zmarłych od ran, 5 rannych oraz 19 wziętych do niewoli (w tym 17 zatrzymanych w rejonie potyczki oraz 2, którzy zdołali przekroczyć graniczną rzekę Drwęcę, jednak na terytorium Prus zostali zatrzymani i przekazani żołnierzom rosyjskim).
Poległych i zmarłych powstańców pochowano na cmentarzu w Radzikach Dużych. Spoczywają tam także dwaj weterani powstania 1863 r.: Antoni Samulczyk, (zm. 1913) i Władysław Gniazdowski (zm. 1914).
Potyczka pod Łapinóżkiem (ówczesna nazwa Bolesławice) była ostatnim bojem na ziemi dobrzyńskiej w czasie powstania styczniowego.
Źródło: Dariusz Szpejenkowski, Nieznani powstańcy [w:] Portal rodziny Szpejankowskich i Szpejenkowskich, dostęp 03.11.2016
2016-09-13
Fot. Krzysztof Menel
Spis poległych
Dane powstańców spisane z pomnika oraz odnalezione w księdze zmarłych parafii Radziki Duże.
Stanisław Rutkowski ze wsi Trzcianka, powiatu chełmińskiego, kraju pruskiego, lat 30 Jakóbowski z kraju pruskiego, lat 22 Szymański z Torunia, lat 40 Jan Radzymiński z Kowalewa, kraju pruskiego, z powiatu brodnickiego, lat 22. Nieznany powstaniec
Dane kolejnych trzech powstańców ustalone przez p. Dariusza Szpejenkowskiego.
Adolf Kossakowski z Warszawy, dowódca oddziału, lat 30 Ludwik Wiśniewski, ur. w Wąbrzeźnie, zmarł z ran Cyrklaf imienia nieznanego, z Myśliwca pod Wąbrzeźnem, zmarł z ran
W 2011 r. p. Dariusz Szpejenkowski odnalazł w księdze zmarłych parafii Radziki Duże akty zgonu ośmiu powstańców. Metryki zgonu nr 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 i 31 zostały sporządzone w dniu 1 kwietnia 1864 r. przez księdza Tomasza Bronowskiego, proboszcza parafii Osiek, pełniącego wówczas obowiązki proboszcza radzikowskiego.
Zobacz także
Na skróty
Ostatnie zmiany
- Le Mans grób ppor. Józefa Franka
- Saint-Mandé utworzono
- Pantin utworzono
- Ivry-sur-Seine utworzono
- Talence utworzono
- I Wojna Światowa (1914-18r.) [Francja]
- Nowiny [Mogiła żołnierska]
- Kowale Oleckie [Pomnik poległych i cmentarz]
- Giżycko (Lec) [Spis poległych]
- Koszyce (Košice) [Pomnik Żołnierzy Armii Czerwonej]
- Rogojny [2024-10-26]
- Krysk Nekrologi, Ltn. Max Paluka
- Kłajpeda [Cmentarz wojenny]
- Kłajpeda (Klaipėda) [Cmentarz wojenny]
- Bolków [2015-08-17]