Brześć nad Bugiem (Брэст)

Założony w pobliżu dziewiętnastowiecznego rosyjskiego cmentarza garnizonowego. W 1944 roku władze sowieckie utworzyły pomiędzy oboma cmentarzami garnizonowymi „Cmentarz Wojny Ojczyźnianej”, który stopniowo wchłaniał ich tereny.

Na polskim cmentarzu pogrzebano kilkuset żołnierzy garnizonu brzeskiego oraz członków ich rodzin. Na mogiłach żołnierzy stawiano typowe numerowane krzyże betonowe lub nagrobki fundowane przez rodziny. Pod uszkodzonym nagrobkiem mjr Juszkiewicza leży płyta z napisem:

"Ś. † P. MAJOR • WACŁAW JUSZKIEWICZ • ODZNACZONY KRZYŻEM • WALECZNYCH • PAROKROTNIE CIĘŻKO RANNY • ODBYŁ WOJNĘ ŚWIATOWĄ • W GRUDNIU 1917 WSTĄPIŁ DO • KORPUSU DOWBORA. WZIĘTY • DO NIEWOLI BOLSZEWICKIEJ • UCIEKŁ Z TAMTĄD DO DYWIZJI • GEN. HALLERA Z KTÓRĄ PRZYBYŁ • DO KRAJU. TU NIEUBŁAGANA • CHOROBA NATRAFIŁA NA • ORGANIZM NADWĄTLONY • TRUDAMI WOJENNYMI • PRZEMOGŁA GO PRZERYWAJĄC • W KWIECIE WIEKU ŻYCIE • ZABRAŁA NAM ŚMIERĆ • UKOCHANEGO MĘŻA (…)• POZOSTA (…)"

Wśród grobów żołnierskich postawiono pomnik zwieńczony krzyżem. Z tyłu, za pomnikiem, położono szczątki rozbitych krzyży z grobów żołnierskich. Obok znajduje się tablica z napisem:

"PAMIĘCI ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO • GARNIZONU BRZESKIEGO Z LAT 1921-1939 • I OBROŃCÓW TWIERDZY BRZEŚĆ • POLEGŁYCH WE WRZEŚNIU 1939 R. • SPOCZYWAJĄCYCH NA TYM CMENTARZU •• RODACY 2000 • ROPWIM"

W 1939 roku pochowano tu także żołnierzy poległych podczas obrony Twierdzy Brzeskiej.

W Brześciu znajdują się również: cmentarz, kwatera wojenna i groby poległych w latach 1919-1920.

Źródło: Mariusz Proskień, Brześć. Cmentarz garnizonowy

Fot. Mariusz Proskień

Jaworski Edmund, kpt., d-ca 1 baonu 82 pp   † 08.10.1925
Grzywacz Adolf, żołn. WP   † 1926
Sienkiewi(cz) Baz(yli?), żołn. WP   † 11.02.1926
59. Teofil St(…), żołn. WP   † 1926
61. Wołodomski Józef, żołn. WP   † 1926
63. Piotr Matu(…)icz, żołn. WP   † 1926
Albiniak Franciszek, żołn. WP   † 1926
92. Boryszczek Jan, żołn. WP   † 1926?
96. Serowiec Stanisław, żołn. WP   † 11.07.1926
Juszkiewicz Wacław, mjr   † 24.12.1927
Jurasz Stefan, st.sap.   † 31.05.1931
Kaniasty Telesfor, sierż., komenda garnizonu Brześć   † 20.06.1931
Dąbrowski Leon, st.sierż., 9 Dywizjon Samochodowy   † 19.05.1932
Liwski Tadeusz, st.strz., 82 pp   † 29.05.1935
Borucki Wacław, st.sierż., 6 Bat. Saperów   † 25.06.1935
421. Węgrzynows(ki?) Roman, żołn. WP   † 1938?