Sudwa

Zespół cmentarzy wojennych, zbiorowych i mogił pojedynczych usytuowanych wokół dawnego założenia upamiętniającego zwycięstwo nad Rosjanami w 1914 r. Pomnika-Mauzoleum (Tannenberg-Denkmal). Rozmieszczone mogiły wojenne miały tworzyć krajobraz pobitewny. Według Maxa Dehnena znajdowało się tu 10 mogił i kwater wojennych, gdzie pochowanych jest 534 żołnierzy armii rosyjskiej, po stronie zachodniej: (200, 90, 73, 150, — ?); po stronie wschodniej: (1,16,3,1, — ?). W Osteroder Zeitung wymieniony jest jeszcze 1 cmentarz, gdzie pochowanych jest 8 żołnierzy armii niemieckiej i 75 żołnierzy armii rosyjskiej, jeden grób z 20 żołnierzami armii niemieckiej wewnątrz założenia mauzoleum oraz 1 pojedyncza mogiła, w której spoczywa 1 żołnierz niemiecki. Według tych danych spoczywa tu w kilku miejscach 626 żołnierzy, w tym 17 żołnierzy armii niemieckiej i 609 żołnierzy armii rosyjskiej. Według K. Burgera ogólna liczba tu pochowanych wynosi 655 żołnierzy, w tym 37 żołnierzy armii niemieckiej i 618 żołnierzy armii rosyjskiej. Ze względu na zmiany, jakie nastąpiły w układzie przestrzennym tego miejsca niemożliwe jest przypisanie liczby poległych do zachowanych miejsc, gdzie pochowani są żołnierze, zwłaszcza, że informacje zamieszczone w kilku opracowaniach, różnią się.

Miejsce spoczynku 28 żołnierzy armii rosyjskiej. Bliższa lokalizacja nieznana.

Usytuowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi Sudwa, obok polnej drogi w stronę kolonii. Na planie wieloboku o wymiarach 24x27x31x7,60 m. Wewnątrz mogiła w kształcie kopca. Pierwotnie ogrodzony niskim płotem z drewnianych sztachet z bramką ujętą w słupki murowane z kamienia. Pierwotnie obsadzony dębami, obecnie występują także inne gatunki drzew. Stan zachowania dostateczny, układ czytelny - nie zachowały się słupki bramy wejściowej oraz ogrodzenie.

Źródło: W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 99, 100

Fot. Piotr Gapiński

Fot. Piotr Gapiński

Fot. Piotr Gapiński

Rys. W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 99

Usytuowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy około 200 metrów w kierunku zachodnim od zabudowy wsi Sudwa. Na planie prostokąta o wymiarach 6x14 m, ogrodzony niskim płotkiem z metalowych prętów. Pierwotnie stał na mogile krzyż prawosławny. Pochowani są tu żołnierze armii rosyjskiej. Stan zachowania dostateczny.

Źródło: W. Knercer "Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim", Warszawa 1995, s. 99

Fot. Krzysztof Menel

Fot. Piotr Gapiński

Fot. Piotr Gapiński

Fot. Piotr Gapiński

Usytuowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, w pobliżu skrzyżowania starej drogi, prowadzącej przez park, z szosą. Znajdują się tu dwie mogiły, otoczone krawężnikami z kostki granitowej. Prawdopodobnie są tu pochowani żołnierze armii rosyjskiej. Mogiły uporządkowane. Stan zachowania dobry.

Źródło: W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 100

Fot. Piotr Gapiński

Fot. Piotr Gapiński

Usytuowana po wschodniej stronie domu w parku, za budynkiem gospodarczym. Mogiła o wymiarach około 20,0x5,0 m, otoczona krawężnikiem z kostki kamiennej. Na mogile ustawiony jest krzyż prawosławny. Pochowani są tu żołnierze armii rosyjskiej. Stan zachowania dobry.

Źródło: W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 100

Fot. Piotr Gapiński

Usytuowana w południowej części parku, około 40 m od drogi do Królikowa, przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym. Otoczona krawężnikiem z kamieni polnych. Stan zachowania dobry.

Źródło: W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 101

Fot. Piotr Gapiński

Fot. Piotr Gapiński

Poświęcony poległym żołnierzom 147 (2. mazurskiego) pułku piechoty. Jak wynika z archiwalnych zdjęć, pomnik był w okresie międzywojennym przebudowywany. Zachowana rzeźba lwa znajduje się obecnie na rynku, w pobliżu ratusza w Olsztynku.

"DEM INFANTERIE REGIMENT • GENERALFELDMARSCHALL • VON HINDENBURG • 2. MASURISCHES NR 147 • UND • SEINEN FÜR KAISER UND REICH • IN OST UND WEST • GEFALLENEN KAMERADEN • 1914 + 1918".

Fot. Piotr Gapiński