Spis treści 

Sarrebourg

Francja, region Grand Est, departament Moselle.
Lokalizacja: 48.7352N, 7.0544E [pokaż mapę]

Nekropolia Narodowa „Jeńców Wojennych”

Nécropole Nationale des Prisonniers de Guerre w Sarrebourg została założona w 1922 roku. Urządzano ją do 1926 r., sprowadzając z terenu Niemiec szczątki jeńców francuskich pierwotnie pogrzebanych na prowizorycznych cmentarzach przyobozowych.

W 1928 r. w punkcie centralnym cmentarza ustawiono rzeźbę „le Géant” („Olbrzym”). Granitowy posąg znajdował się pierwotnie na cmentarzu obozowym w Grafenwöhr (Bawaria). Jego twórca, Fredy Stoll1), przebywał tam jako jeniec wojenny.

Ogółem na cmentarzu spoczywa 13319 osób (w tym 54 w dwóch mogiłach zbiorowych). W większości byli to żołnierze armii francuskiej, ale na cmentarzu są także groby osób cywilnych, internowanych przez Niemców w obozach pracy przymusowej.

W czasie I wojny światowej na terenie Cesarstwa Niemieckiego znajdowało się 95 obozów dla podoficerów i szeregowych (Mannschaftslager) oraz 80 dla oficerów (Offizierslager). W październiku 1918 r. przebywało tam 2,4 mln jeńców różnych narodowości. Część z tych obozów była utworzona w miejscowościach, które obecnie znajdują się w Polsce2). Pod koniec 1918 r. w niewoli niemieckiej przebywało ok. 520 tys. żołnierzy armii francuskiej. Po zawieszeniu broni zostali zwolnieni i repatriowani do Francji do końca stycznia 1919 r. Przez długi czas nie byli uznawani za byłych kombatantów, nie mieli także prawa do odznaczeń wojskowych. Dzięki staraniom stowarzyszeń byłych jeńców wojennych, zmarłym w niewoli przyznano wyróżnienie „Mort pour la France” (”Oddał życie za Francję”), które przyznawano od 1915 r. żołnierzom poległym i zmarłym podczas Wielkiej Wojny. Stało się to dopiero w 1922 r., a w 1926 r. uroczyście otwarto specjalny cmentarz wojenny w Sarrebourg. W niewoli niemieckiej zmarło ponad 17000 żołnierzy francuskich. Ponad 13200 ekshumowano z przyobozowych cmentarzy i pochowano na Narodowej Nekropolii w Sarrebourg, część zwłok przekazano rodzinom, a kilkaset z różnych powodów pozostawiono na terenie Niemiec.

2015-07-19

Fot. Valérie Q FORUM pages 14-18

Jeńcy francuscy zmarli w obozie Heilsberg, których szczątki ekshumowano z cmentarza jenieckiego w Markajmach.

Spis pochowanych

Avenel Joseph Eugène, soldat, 26e B.C.P.   † 10.12.1918
Barranger Arnaud, soldat, 137 R.I.   † 08.09.1917
Braconnier [Bracennier] Julien, soldat, 56e B.C.P   † 09.12.1918
Claverie Alphonse [Alghonso Clementin], soldat, 407e R.I.   † 17.12.1918
Chabot Joseph François, sergent, 70 R.I.   † 01.02.1917
Lebosquain [Lebosquaine] Jules Victor, dragon, 6e R.D.   † 07.12.1918
Le Guerrone/Le Guerroué Pierre, soldat, 19e R.I.   † 23.12.1918
Leheurte [Lahcurte] Joseph Louis, caporal, 121e B.C.P.   † 18.11.1916
Lamour Joachim Marie, soldat, 54e R.I.   † 23.12.1918
Lamy Fernand Lucien, soldat, 167e R.I.   † 14.12.1918
Langlois Marcel André Lucien, caporal, 69e R.I.   † 02.12.1918
Moreau Constant Pierre, soldat, 407e R.I.   † 17.11.1918
Poujade Emile, soldat, 273e R.I.   † 08.11.1918

Bevout Jean Marie, soldat, 72 R.I., zm. z ran 05.12.1918
Dardenne Charles (Ernest), soldat, 10e R.I.T., zm. z ran 27.02.1915
Descottes-Genon Marius, soldat, 140e R.I.   † 20.03.1915
Doneux Charles, soldat, 54 R.I.   † 05.11.1918
Jacquet Louis Joseph, caporal, 413e R.I.   † 22.11.1918
Lamboley Paul Louis, soldat, 35e R.I.   † 19.11.1918
Larramendy Martin, soldat, 9e R.C., zm. z ran 12.08.1918
Leblanc Pierre Louis, soldat, 73e R.I.T.   † 03.11.1918
Leboucher Louis Jules, soldat, 21e R.I.T., zm. z ran 08.02.1915
Leporcher Joseph François, soldat, 117e R.I.   † 13.03.1915
Lepriellec Vincent Marie, soldat, 85e R.I.T   † 26.09.1918
Maury Charles Julien, caporal, 131e R.I.   † 05.09.1918
Millot Augustin Louis Léon, soldat, 34e R.I.T. rozstrzelany przez Niemców 25.03.1918
Moulin Adrien Jean Pierre, soldat, 26e R.I.   † 28.07.1916
Papillon Léopold Victor, soldat, 115e R.I.   † 05.12.1918
Quoex Joseph Emmanuel, soldat, 56e R.I.   † 21.10.1918
Rampillon Louis Constant Joseph, soldat, 84e R.I.   † 06.021915
Trampont Maurice Charles, soldat, 2e R.I.T.   † 27.12.1918
1) Frédéric Balthazar Stoll (1869-1949), z pochodzenia Szwajcar. Od 1890 r. przebywał w Paryżu, a w 1907 r. otrzymał obywatelstwo francuskie. Uczeń Auguste Rodin'a. W 1914 r. wstąpił do 347e R.I. Sierżant F. Stoll został ranny we wrześniu 1914 r. i wzięty do niewoli. Więziony w obozach jenieckich w Grafenwöhr, następnie w Lechfeld i Deutsch Gabel. Trzykrotnie próbował ucieczki. W 1917 r. schwytany na terenie Austrii i odesłany do obozu. Podczas pobytu w obozie Grafenwöhr uzyskał pozwolenie na wykonanie posągu na cześć swoich towarzyszy zmarłych w niewoli. Materiały na pomnik zakupiono ze składek jeńców wojennych. Po wojnie autor wielu rzeźb i pomników.
2) Mannschaftslager: Lager Heilsberg (Lidzbark Warmiński), Lager Altdamm (Dąbie/Szczecin), Lager Schneidemühl (Piła), Lager Stargard (Stargard), Lager Sagan (Żagań), Lager Neu Skalmierschütz (Nowe Skalmierzyce), Lager Sprottau (Szprotawa), Lager Stralkowo (Strzałkowo), Lager Lamsdorf (Łambinowice), Lager Neuhammer (Świętoszów), Lager Arys (Orzysz), Lager Preußisch Holland (Pasłęk).