Emów

Położony w lesie, ok. 900 metrów na północ od szosy nr 721, w miejscu zwanym „Góra Lotnika”.

Dn. 15.08.1944 r. rozbił się tutaj samolot Liberator KG 939 „A-Able” z 31 dywizjonu SAAF (South African Air Force - Siły Powietrzne Południowej Afryki). Załoga pod dowództwem kpt. Jacobusa van Eyssena dokonywała zrzutu nad powstańczą Warszawą. Nad miastem samolot został uszkodzony przez ostrzał niemieckiej artylerii przeciwlotniczej. Dowódca skierował palącą się maszynę w stronę linii sowieckich, a następnie wydał rozkaz opuszczenia samolotu na spadochronach. Uratowało się pięciu z ośmiu członków załogi.

Trzech poległych lotników pochowano w tymczasowej mogile koło wraku samolotu. Pomnik, zbudowany w 1977 r., powstał z inicjatywy p. Bronisława Kowalskiego, oficera Armii Krajowej. Ze względu na akty wandalizmu tablice memoratywne są umieszczane na pomniku jedynie podczas uroczystości. Na jednej z tablic znajduje się napis:

"PAMIĘCI • POLEGŁYCH TRAGICZNĄ ŚMIERCIĄ LOTNIKÓW • ALIANCKICH 15 SIERPNIA 1944 R. NIOSĄCYCH • POMOC POWSTAŃCOM WARSZAWY • POLEGLI • POR. ROBERT GEORGE HAMILTON LAT 21 • SIERŻ. LESLIE MAYES LAT 24 • SIERŻ. HERBERT HUDSON LAT 21 • ZWŁOKI SPOCZYWAJĄ W KWATERZE ŻOŁNIERZY • WSPÓLNOTY BRYTYJSKIEJ NA CMENTARZU • RAKOWICKIM W KRAKOWIE • W XXXIII ROCZNICĘ •• MICHALIŃSKIE KOŁO LOP • STAROMIEJSKIE KOŁO PTTK • 1944-1977".

W pobliżu mostu, prowadzącego przez Świder do Mlądza, znajduje się mogiła powstańców 1863 roku.

Źródło: Paweł Wymysłowski, „Katastrofa Liberatora z 31 squadronu SAAF”

Fot. Krzysztof Menel

Robert George Hamilton, Second Lieutenant, pilot, SAAF   † 15.08.1944
Herbert Hudson, Sergeant, bomb aimer, RAF   † 15.08.1944
Leslie Mayes, Sergeant, w.op/air gun., RAF   † 15.08.1944