Wiązowna

Umieszczona na kamieniu polnym, który znajduje się na szczycie kopca przy skrzyżowaniu ulic Lubelskiej i Boryszewskiej. Jest na niej następująca inskrypcja:

"PAMIĘCI • ŻOŁNIERZY MARSZAŁKA • JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO • 15 DP I ARMII WP • BRONIĄCYCH PRZED • BOLSZEWIKAMI • UFORTYFIKOWANEGO ODCINKA • WIĄZOWNA •W DNIACH 13-17 SIERPNIA 1920 ROKU •• MIESZKAŃCY GMINY WIĄZOWNA • 15 SIERPNIA 2005 R.”

W sierpniu 1920 r., 59 pułk piechoty wielkopolskiej z 15 Dywizji Piechoty obsadził ufortyfikowane pozycje na linii Michałówek – Wiązowna – Emów. Wykorzystano także żelbetonowe bunkry wybudowane przez Niemców w latach 1915-1916 (fortyfikacje Brückenkopf Warschau – Przedmoście Warszawa). W dniach 14 i 15 sierpnia Polacy odparli ataki oddziałów sowieckiej 10 Dywizji Strzelców, a 17.08.1920 r. 15 DP przeszła do natarcia.

Według niektórych źródeł na cmentarzu w Wiązownej pochowano kilkunastu nieznanych żołnierzy WP i prawdopodobnie także czerwonoarmistów, którzy polegli w sierpniu 1920 r. Mieli jakoby spoczywać w mogile, w której później pochowano trzech polskich lotników poległych 10.09.1939 roku. Badania archiwalne, przeprowadzone przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, nie potwierdziły tych informacji.

U podnóża kopca zachowały się dwa bunkry z 1915 r. Były wykorzystywane przez Wojsko Polskie w 1920 roku.

Źródła:

• Franciszek Nowicki, Zarys historii wojennej 59-go pułku piechoty wielkopolskiej (1929)
• Joanna Filimonow, "Pamięć o lotnikach września ’39"

Fot. Krzysztof Menel