Łyna
- Cmentarz wojenny

Łyna

Województwo warmińsko-mazurskie, powiat nidzicki, gmina Nidzica.
Lahna, Ostpreussen, Kreis Neidenburg (- 1945).
Lokalizacja: 53.4405N, 20.4104E [pokaż mapę]

Cmentarz wojenny

Położony we wsi, przy głównej drodze wiejskiej. Na planie wydłużonego prostokąta. Składa się z dwóch części: dolnej i górnej. Obie części cmentarza oddzielone od siebie szpalerem lipowym, rosnącym na skraju tarasu. Po wschodniej stronie, przy linii ogrodzenia kamienne schodki, powyżej — krótka aleja obsadzona lipami. Cmentarz od strony drogi ogrodzony murem z kamienia, z pozostałych stron płotem z siatki i obsadzony lipami. Na osi bramy ołtarz-pomnik z kamiennych ciosów. Na antepedium - kamienna tablica z wyrytym równoramiennym krzyżem i datą rozmieszczoną po obu jego bokach: 1914-1918. Górna część stanowi właściwy cmentarz z grobami żołnierzy.

Mogiły rozmieszczone w pięciu rzędach; pomiędzy drugim i trzecim rzędem zbiorowa mogiła, usytuowana po zachodniej stronie, przy ogrodzeniu. Przy niej ustawiona jest wysoka stela (około 2 m) z wykutym krzyżem i inskrypcją:

"HIER RUHEN VEREINT GEFALLEN AM 23 AUGUST 1914 IN EINEM VORGEFECHT DER SCHLACHT BEI TANNENBERG • VON OSTPR. JÄGER-BATL. 1, 2 KOMP".

Nad krzyżem nazwiska poległych oficerów (Heydebrand, Bergmann, Bandow), po obu stronach nazwiska żołnierzy (po lewej stronie: Laskowski, Graudens, Gerlach, Boerger, Engel, Marienfeld, Braun; po prawej: Plaumann, Gradtke, Brettkuhn, Luckner, Groll i dopisek vier Jäger). W tej części cmentarza pierwotnie stał również wysoki, dębowy krzyż. Mogiły otoczone krawężnikami z kostki kamiennej. Na każdej pulpitowe tabliczki z nazwiskami poległych żołnierzy niemieckich lub liczbą żołnierzy rosyjskich.

Pochowanych jest tu 54 żołnierzy armii niemieckiej oraz 89 żołnierzy armii rosyjskiej poległych w toczącej się tu bitwie 24 sierpnia 1914 r. Stan zachowania dobry, układ założenia czytelny. Częściowo uległy zniszczeniu nasadzenia drzew oraz pulpitowe tabliczki na mogiłach. Brak drewnianego krzyża. W 1993 r. zostały przeprowadzone prace porządkowe i konserwatorskie.

Na archiwalnej widokówce, na drewnianym krzyżu widoczny napis:

"Hier • ruhen • v.d. 2. Komp. • Jäger Batl. • Graf Yorck von Wartenburg • Hptm. Bergmann, Lt. Bandow, • Lt.u. Feldjäger v. Heydebrand • und • 16 Jäger gefallen • 23.8.1914".

Źródło: W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 62-64

Plan założenia

Rys. W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 63

Spis poległych

Hptm. Wilhelm Bergmann, Jäger Btl. 1, * 28.6.1876, † 23.8.1914
Lt. Max Bandow, Jäger Btl. 1, * 28.8.1887, † 23.8.1914
Lt. u. Feldjäger Joh. Dietrich v. Heydebrand, Jäger Btl. 1, * 20.7.1890, † 23.8.1914
Oberjäger Riedel, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Gefr. Aloysius Laskowski, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Gefr. Otto Schwenzfeier, 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger August Bellgardt, 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Martin Boerger, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Bernhard Braun, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Hermann Brettkuhn, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Friedrich Engel, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Erich Fox, 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Karl Gerlach, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Otto Gradtke, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Fritz Graudens, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Heinrich Groll, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Grünhagen, Jäger Btl. 1
Jäger [Res.] Otto Heyda, 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Oskar Hohmann, 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Gustav Luckner, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Eduard Marienfeld, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Friedrich Plaumann, Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger [Res.] Fritz Schalge [Schlage], 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger [Einj. Oberjäger] Erich Scheffler, 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Otto Schmolan [Smolan], 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Otto Tanscheit, 4. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Josef Tingowski [Tengowski], 4. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914
Jäger Albert Wilhelm, 2. Komp. Jäger Btl. 1, † 23.8.1914

Gefr. H. Kallweit [Kalweit], I. R. 146, † 23.8.1914
Musk. Beckershoff, I. R. 146
Musk. Walter Dietzel, 10. Komp. I. R. 146, † 23.8.1914
Musk. Walter Hänel, 10. Komp. I. R. 146, † 23.8.1914
Musk. Janßen, I. R. 146
Musk. Herm. Kessler, 10. Komp. I. R. 146, † 23.8.1914
Musk. Meredig, 10. Komp. I. R. 146, † 23.8.1914
Musk. Samorske, 10. Komp. I. R. 146, † 23.8.1914
Musk. [Res.] Karl Schmeil [Schmiel], 10. Komp. I. R. 146, † 23.8.1914
Musk. Westphal, 10. Komp. I. R. 146, † 23.8.1914

Musk. Henschke [Hentschke], 6. Komp. I. R. 147, † 23.8.1914

Gefr. [Spielm.] Friedr. Menke, ? Komp. I. R. 151, † 23.8.1914
Musk. Schikowski [Schikorski], 1. Komp. I. R. 151, † 23.8.1914
Musk. Schwabacher, 4. Komp. I. R. 151, † 23.8.1914

Schutze Wonke, Masch. Gew. Abt. 2
Reiter Friedr. Preuss, 3. Schw. Res. Reiter Rgt. 3, † 23.8.1914
Karl Frank, 4. Komp. I. R. 151, † 23.8.1914

Lista poległych uzupełniona w oparciu o książkę: M. Dehnen, Die Kriegsgräber in Ostpreussen von 1914/15, Würzburg 1966, s. 36, 57. W przypadku rozbieżności, w nawiasach kwadratowych podane są oryginalne inskrypcje spisane z nagrobków. W opracowaniu Dehnena brak informacji o miejscu śmierci Karla Frank z I. R. 151.