Rafajłowa (Бистриця)

Zlokalizowany przy cerkwi (dawniej polski kościół katolicki). Na cmentarzu znajduje się pomnik w kształcie obelisku zwieńczonego krzyżem. Pierwotny, kamienny krzyż wieńczący pomnik nie zachował się. Obecny, ze stali, został umieszczony przez jednego z mieszkańców Rafajłowej. U stóp pomnika znajduje się postument, a na nim tablica z listą poległych (niestety tablica zawiera błędy), nie zachował się postument, który był z drugiej strony pomnika. Większość mogił nie zachowała się do dzisiaj. W 2010 roku, na śladach trzech mogił, Towarzystwo Karpackie postawiło krzyże.

Inskrypcja na pomniku:

"PAMIĘCI • 40 POLEGŁYCH • LEGJONISTÓW • 1914 -1915 •• CZEŚĆ • BOHATEROM!".

Dn. 12.10.1914 r., po przejściu przełęczy Rogodze Wielkie, doszło do starcia z Rosjanami w Rafajłowej. W nocy z 23/24 stycznia 1915 r. dwa bataliony piechoty rosyjskiej z 71 Dywizji Strzelców zaatakowały oddziały legionowe (ok. 1800 legionistów). Nacierający w pierwszym rzucie mieli rozładowane karabiny, aby strzałami nie zaalarmować Polaków. Legioniści nie dali się zaskoczyć, ale Rosjanie wdarli się do Rafajłowej. Kontratak I/3 pp, 2-ch kompanii z III/3 pp i 16-tej kompanii 2 pp pod dowództwem kpt. Henryka Minkiewicza odrzucił ich na skraj wsi, po zaciętej walce wręcz. O świcie oddziały rosyjskie dostały się pod ostrzał baterii górskiej i zostały zmuszone do odwrotu. W nocnym boju poległo 5 legionistów, 16 zostało rannych, a 20 zaginęło. Straty rosyjskie wyniosły ok. 100 zabitych, 300 rannych i 140 jeńców.

Źródła:

• Towarzystwo Karpackie, Tajemnica pomnika Legionistów w Rafajłowej
• Stanisław Czerep, II Brygada Legionów Polskich (1991)

Fot. Tomasz Kuran

Fot. ze zbiorów Cyfrowej Biblioteki Narodowej

KLAKURKA ANDRZEJ słuch. praw., plut. 4 pp. Leg. Pol.,* 11/X 1895 † 15/II 1915
MACHOWSKI KAROL, LEGJONISTA
PIESZKO WŁADYSŁAW, LEGJONISTA
WDZIOŁEK HENRYK, LEGJONISTA
29 NIEZNANYCH LEGJONISTÓW
KARPIŃSKI JUSTYN , LEGJONISTA
KRAMOWICZ KAZIMIERZ, LEGJONISTA
DUFRAD JAN, LEGJONISTA