Starogard Gdański

Znajduje się koło skrzyżowania ulic Tczewskiej i Unii Europejskiej. Założony prawdopodobnie w 1914 r. Pochowano tu ok. 200 żołnierzy zmarłych od ran i chorób w szpitalu wojskowym działającym w Starogardzie (niem. Preußisch Stargard) w czasie I wojny światowej. W punkcie centralnym cmentarza znajduje się pomnik ku czci żołnierzy niemieckich pozbawiony jakichkolwiek inskrypcji.

Wg. Karty cmentarza, sporządzonej w 1983 r., były tam cztery kwatery, w których znajdowało się 245 mogił. Umieszczono na nich ok. 200 krzyży betonowych oraz 45 krzyży żeliwnych. Było także 12 nagrobków i 5 płyt. Do krzyży betonowych były przymocowane emaliowane białe tabliczki. Ogólny stan cmentarza określono jako: "Dobry. Braki w ilości krzyży betonowych i żeliwnych z okresu I wojny. Zachowane w stanie dobrym". Obecnie kwatery z I wojny światowej są całkowicie zatarte, a na cmentarzu nie ma krzyży żeliwnych. Kilka krzyży betonowych zachowało się jedynie w kwaterze żołnierzy Wojska Polskiego z 1920 r. i okresu międzywojennego.

Na cmentarzu znajduje się także kwatera żołnierzy Armii Czerwonej poległych w 1945 r. oraz nieliczne groby osób cywilnych i funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej.

Źródła:

• Józef Milewski, „Stare cmentarze na ziemi starogardzkiej” [w:] Jantarowe szlaki 1(183), marzec 1983.
• Karta cmentarza 15958 Z, wystawiona w 1983 r.
• Zbigniew Penkalski, „Historia cmentarzy-Starogard Gdański”, dostęp 20.09.2025
• Zbigniew Penkalski, „Cmentarz wojskowy-Starogard Gdański”, dostęp 20.09.2025.

Fot. Krzysztof Menel

Fot. Narodowy Instytut Dziedzictwa – Poznaj polskie zabytki, domena publiczna.

Landst. Franz Armatowski, 6 Garnis. K.L.I. Ausb. B. XVII/18, † 01.10.1916

Źródło: Deutsche Verlustlisten (Pr. 692), Ausgabe 1275, 23.11.1916, str. 16447 [Landsturm-Infanterie-Ausbildungs-Bataillon-Gruppe (XVII.18).]

Landszturmista Franciszek (Franz) Armatowski, ur. w 1889 r., pochodził z okolic Kościerzyny (niem. Berent)