Krasnybór

Zlokalizowany na cmentarzu parafialnym w Krasnymborze. Na mogile znajduje się granitowy pomnik, na którym wyryto napis:

”Ś. † P. • JAN MATEJUSZCZYK¹⁾ • Zginął w czasie wojny • światowej • w armii amerykańskiej • na froncie francuskim • 2 sierpnia 1918 r.”

Prawdopodobnie jest to symboliczne upamiętnienie tego poległego żołnierza. Private²⁾ John Mateusczyk (Jan Mateuszczyk) zaciągnął się do armii amerykańskiej w stanie Illinois - w razie śmierci miano powiadomić kuzyna zamieszkałego w Chicago. W armii amerykańskiej otrzymał nr identyfikacyjny 283765. Służył w kompanii D 128 pułku piechoty wchodzącego w skład 32 Dywizji Piechoty. Poległ dn. 03.08.1918 r. i pierwotnie został pochowany na cmentarzu w Coulonges-en-Tardenois. W 1919 r. przeniesiono jego szczątki na jeden z sześciu zbiorczych cmentarzy amerykańskich we Francji – Oise-Aisne American Cemetery w Seringes-et-Nesles. Spoczywa w kwaterze (Plot) A, rzędzie (Row) 23 i grobie (Grave) 38. Brak dokumentów, które potwierdzałyby kolejną ekshumację i przewiezienie szczątków do Polski.

Według różnych szacunków w armii amerykańskiej służyło od 190 do 300 tys. Polish Americans, czyli Polaków lub Amerykanów polskiego pochodzenia. Co najmniej 2712 z nich poległo lub zmarło.

Na tutejszym cmentarzu znajduje się także mogiła powstańców 1863 roku.

Źródło: Danuta Piątkowska, Wiesława Piątkowska-Stepaniak, „Polski akcent w American Expeditionary Forces. Historie prawdziwe, fascynujące i prawie zapomniane” (Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2022).

Fot. Mariusz Proskień

Fot. National Archives Card Register of Burial of Deseased American Soldiers (NAID 109081136)

Fot. American Battle Monuments Commission