Stupsk

Cmentarz żołnierzy niemieckich poległych w 1915 r. Zlokalizowany przy wjeździe do Stupska drogą od strony wsi Strzałkowo. Założony na planie prostokąta o wymiarach ok. 35 x 25 m. Ogrodzenie metalowe na betonowej podmurówce obejmuje także resztki dawnej bramy wejściowej lub pomnika. Na terenie cmentarza ułożono w trzech rzędach 53 tablice. Powierzchnia betonowych tablic zwietrzała w stopniu uniemożliwiającym odczytanie napisów¹⁾. Jedynie na niektórych z nich można odczytać imiona poległych (CHRISTIAN, PETER, OTTO …) lub ich przydziały służbowe. Napis na jednej z tablic:

"ZWEI • DEUTSCHE • KRIEGER."²⁾

Z odczytanych fragmentów napisów wynika, że wielu z pochowanych tu żołnierzy służyło w pododdziałach (kompanie 2, 6, 10, 12 …) L.I.R. 17, pułku wchodzącego w skład Division Breugel (85 Dywizja Landwehry). Dywizja ta toczyła walki pozycyjne w rejonie Mławy od połowy listopada 1914 do lipca 1915 r.

Z danych niemieckich z lat trzydziestych XX w. wynika, iż na cmentarzu wojennym w Stupsku spoczywało wówczas 68 żołnierzy armii niemieckiej i 73 żołnierzy armii rosyjskiej.

Cmentarz jest oznaczony tabliczką informującą o charakterze obiektu. Po drugiej stronie drogi położony jest cmentarz parafialny, gdzie znajduje się mogiła żołnierzy polskich poległych w 1920 r.

Fot. Krzysztof Menel

Fot. Dariusz Felba

Fot. Dariusz Felba

Utffz. Otto DEMSKI, 7 K. L.I.R. 21, † 1914
Landwehrm. RAHR, 3 K. Landw.Ers.Batl. Kulm, † listopad 1914
Utffz. Max JAHNKE, Ersatz-MG-Komp. XVII. A.K., † 13.12.1914
Schütze Georg JANDERS, Ersatz-MG-Komp. XVII. A.K., † 13.12.1914
Schütze Johann RAUSCH, Ersatz-MG-Komp. XVII. A.K., † 13.12.1914
Schütze Willy RÖSELER, Ersatz-MG-Komp. XVII. A.K., † 13.12.1914
Schütze Gustav SCHRÖDER, Ersatz-MG-Komp. XVII. A.K., † 13.12.1914
Schütze Franz THIES, Ersatz-MG-Komp. XVII. A.K., † 13.12.1914
Gefr. Winninger(?)/Wittinger(?), L.I.R. 99, † ??.12.1914
Ldwm. Leo DREYER, 9 K. L.I.R. 99, † ??.12.1914
Ldwm. Georg HORNER, 9 K. L.I.R. 99, † ??.12.1914
Ldwm. Karl KEMPTER, 9 K. L.I.R. 99, † ??.12.1914
Ldwm. Teophil LINGELSER (Singelsen), 9 K. L.I.R. 99, † ??.12.1914
Landwehrm. Autkowiak vom Landw.Inf.R. 61
Utffz. Krüger vom 6. überplanm. Landw.Batl. IV. A . K . Altenburg
Landwehrm. Költsch vom Landw.Inf.R. 17
Landwehrm. Kolle vom 3. überplanm. Landw.Batl. IV. A . K . Bernburg
Landwehrm. Grüttner vom Landw.Ers.Batl. Kulm
Kan. Boldt von der mob. E.Abt./Felda.R. 36
Ldst. Christian CORNELY, 6/L.J.R. 17, † 06.03.1915

Źródła:

• Deutsche Verlustlisten (Pr. 98), Ausgabe 265, 10.12.1914, str. 3526 [Landwehr Infanterie Regiment 21]
• Deutsche Verlustlisten (Pr. 120), Ausgabe 309, 08.01.1915, str. 4109 [Landwehr Infanterie Regiment 99]
• Deutsche Verlustlisten (Pr. 121), Ausgabe 312, 09.01.1915, str. 4153 [1. Ersatz-Maschinengewehr-Kompagnie , XVIII. Armeekorps]
• Deutsche Verlustlisten (Pr. 169), Ausgabe 393, 09.03.1915, str. 5181 [Landwehr-Ersatz-Bataillon Kulm]
• Deutsche Verlustlisten (Pr. 183), Ausgabe 417, 25.03.1915, s. 5473 [Landwehr Infanterie Regiment Nr. 17]
• Deutsche Verlustlisten (Pr. 935), Ausgabe 1619, 12.09.1917, s. 20541
• M. Dehnen, Die Kriegsgräber in Ostpreussen von 1914/15, Würzburg 1966, str. 101, 148, 151 i 154.

Dużymi literami zapisano nazwiska pochowanych podane przez M.Dehnen'a, które udało się odnaleźć w niemieckich listach strat (Deutsche Verlustlisten).