Bieżuń

Znajduje się na cmentarzu parafialnym w Bieżuniu. Założona na planie prostokąta o wymiarach ok. 7 x 12 m, składa się z dwóch pól grobowych oddzielonych od siebie chodnikiem wyłożonym kamieniem. Każde z pól jest ogrodzone z trzech stron niskim kamiennym murem, a od strony chodnika łańcuchami. W punkcie centralnym pola grobowego, gdzie pochowani są żołnierze niemieccy, umieszczono kamienny postument z wykutym znakiem Krzyża Żelaznego i napisem:

"HIER RUHEN • 8 UNBEKANNTE • DEUTSCHE".¹⁾

W ścianie muru znajdującego się za postumentem umieszczono siedem prostokątnych tablic z wyrytymi nazwiskami poległych Niemców. Na środku drugiego pola grobowego znajduje się postument z tablicą, na której umieszczono napis:

"MOGIŁY ŻOŁNIERZY • ROSYJSKICH NIEMIECKICH • ORAZ POLSKICH • WCIELONYCH DO ARMII • PRUSKIEJ • POLEGŁYCH W WALKACH • O BIEŻUŃ • NA PRZEŁOMIE • 1914-1915 ROKU".

W ścianie muru znajdującego się za tym postumentem umieszczono dwie prostokątne tablice z napisami: "HIER RUHEN 17 RUSSEN”²⁾ oraz "RUSSE OBHSIAK". Z danych niemieckich z lat trzydziestych XX w. wynika, iż w obu kwaterach spoczywało wówczas 15 żołnierzy armii niemieckiej i 25 żołnierzy armii rosyjskiej.

Projekt kwatery wojennej wykonał niemiecki architekt krajobrazu W. Heilig. Pierwotnie znajdował się tu wysoki kamienny pomnik.

Na przełomie stycznia i lutego 1915 r. w rejonie Bieżunia walczyły pododdziały 2 Kavallerie Division (niemiecka 2 Dywizja Kawalerii).

Pod murem, z prawej strony cmentarza, znajduje się mogiła powstańców 1863 roku, a przy głównej alei - mogiła nieznanego powstańca z 1831 roku.

Źródło: „Die Gartenkunst” Nr. 31/1918

Fot. Krzysztof Menel

Fot. Krzysztof Menel

Leo SPEDKUN
Wehrmann MASS
Uffz. Wilhelm WAHLMANN, LIR 61, 2 Kompagnie   † ??.02.1915
Landst. PRZIBILSKY
Landst. BURZINSKY
Gefr. Otto SIWEK [Siweck], 4 Esk. Husaren Regiment Nr. 12  † 12.1914/01.1915
Schütze Eduard DIENERT, Maschinengewehr-Abteilung Nr. 4   † 18.01.1915
8 Unbekannte Deutsche
Russe OBHSIAK
17 Russen

Źródła:

• Deutsche Verlustlisten (Pr. 131), Ausgabe 333, 21.01.1915, s. 4420 [Husaren Regiment Nr. 12]
• Deutsche Verlustlisten (Pr. 138), Ausgabe 348, 1. Februar 1915, s. 4599 [Maschinengewehr-Abteilung Nr. 4]
• Deutsche Verlustlisten (Pr. 174), Ausgabe 401, 15. März 1915, s. 5271 [Landwehr Infanterie Regiment Nr. 61]