Augustów

Cmentarz zlokalizowany przed wsią Augustów, po północnej stronie szosy Kozienice–Radom. Na planie prostokąta o wymiarach 20x25 m, ogrodzony kamiennym murkiem.

Mogiły zbiorowe, ziemne. W części tylnej dwie w formie kopców o wymiarach 6x5 m, na lewym krzyż prawosławny, na prawym łaciński. Od frontu cztery mogiły o wymiarach 7x1,5 m, otoczone betonowym krawężnikiem, po dwie rosyjskie i austriackie.

Cmentarz został zbudowany w 1918 r. przez Wojskową Komendanturę CK Armii. W Archiwum Akt Dawnych znajduje się dokument z budowy z datą 4.07.1918 r. Budowę ukończono w latach 1929–1932.

Według notatek Kazimierza Mroza, sporządzonych prawdopodobnie w latach dwudziestych XX w., na cmentarzu było pogrzebanych 484 wojskowych, w tym 6 oficerów, 267 żołnierzy armii austro–węgierskiej i 211 żołnierzy armii rosyjskiej. W późniejszym okresie pochowano tu szczątki żołnierzy ekshumowane z innych cmentarzy, m.in. z kwatery wojennej cmentarza parafialnego we wsi Poświętne, skąd przeniesiono 155 żołnierzy. Z dokumentu sporządzonego w 1938 r. wynika, iż na cmentarzu w Augustowie spoczywało wówczas 796 żołnierzy, tj. 8 żołnierzy niemieckich, 392 żołnierzy austriackich i 396 żołnierzy rosyjskich.

Źródła:

• Archiwum Państwowe w Kielcach, Urząd Wojewódzki Kielecki I, sygn. 17474
• Informacje odnalezione przez p. Dariusza Gonciarza w notatkach Kazimierza Mroza.
• „W Sercu Puszczy”, Cmentarz z okresu I wojny światowej, dostęp 21.10.2015
• Mariusz Kwieciński

Fot. Krzysztof Menel

Fot. Tomasz Kowalik

Fot. Mariusz Kwieciński

Dwa drewniane krzyże - łaciński i prawosławny, pochodzące z cmentarza Augustów I, znajdują się w Izbie Dydaktyczno-Muzealnej Puszczy Kozienickiej w Augustowie. Na krzyżu łacińskim zachował się napis:

”POR. KARL ERLICH • IR 56”

Infanterie Regiment 56 (56 pułk piechoty z Wadowic) składał się w większości z Polaków i wchodził w skład 12 Infanterie Truppendivision (12 DP z Krakowa), która walczyła na tym terenie w październiku 1914 r.

Fot. Krzysztof Menel

Znajduje się za południowym krańcem głównej ulicy Augustowa, w lesie ok. 450 m na wschód od drogi gruntowej.

Według przekazów, zebranych przez p. Dariusza Gonciarza, spoczywają tu żołnierze, których szczątki zostały odnalezione i pogrzebane przez miejscową ludność długo po zakończeniu walk. Z notatek Kazimierza Mroza wynika, iż koło wsi Augustów istniał jeszcze cmentarz wojenny, gdzie pochowano 7 żołnierzy armii niemieckiej.

Źródło: Informacje od p. Dariusza Gonciarza na podstawie notatek Kazimierza Mroza oraz relacji uzyskanych od mieszkańców wsi Augustów.

Fot. Krzysztof Menel

Fot. Tomasz Kowalik