Cannes-Ecluse

Znajduje się na cmentarzu w Cannes-Ecluse obok pomnika ku czci poległych w latach 1914-1918. Na grobie ustawiono stelę z następującym napisem:

”A LA MÉMOIRE • DE CINQ SOLDATS POLONAIS • DÉCÉDÉS DANS LA PAIX DU SEIGNEUR • A L’HOPITAL DE CANNES EN 1919 • JEAN WILICKI 27 FÉVRIER • FRANCISNEK KASFRZAK 24 MARS • JOSEPH KOLAKOWSKI 11 MAI • WLADISLAS KOWAL 13 MAI • SZYCMAN KOSEK 19 JUIN • PRIEZ POUR EUX”¹⁾.

Wiosenna ofensywa niemiecka w 1918 r. spowodowała masowy napływ rannych do szpitali wojskowych i cywilnych na zapleczu frontu. Wtedy to podjęto decyzję o utworzeniu hôpital complémentaire n° 91 (szpital „uzupełniający” nr 91) w Cannes-Ecluse. Zbudowany od podstaw, mieścił się w drewnianych barakach, przewidzianych do umieszczenia tam 153 łóżek. Pierwszych 138 rannych przybyło 1 listopada 1918 r. Począwszy od grudnia zaczęto przyjmować głównie pacjentów zarażonych chorobami zakaźnymi, z których wielu cierpiało na grypę hiszpankę²⁾. Szpital nr 91 został zamknięty 1 października 1919 r. W ciągu jedenastu miesięcy przyjęto tu 819 wojskowych, w większości Francuzów. 32 żołnierzy zmarło w Cannes-Ecluse (17 z powodu grypy) – 4 Algierczyków, 3 Amerykanów, 1 Belg, 18 Francuzów, jeden jeniec niemiecki i 5 Polaków.

W szpitalu leczono kilkudziesięciu żołnierzy Armii Polskiej we Francji. Pięciu z nich zmarło na grypę i choroby płucne. Jan Wilicki, urodzony w Warszawie, służył w 1er groupement de grenadiers voltigeurs polonais, z którego powstał 1 pułk instrukcyjny grenadierów-woltyżerów³⁾. Pozostali czterej żołnierze służyli w 1 RCP - 1er régiment de chasseurs polonais⁴⁾.

Źródła:

• Informacje przekazane przez pana Philippe Berthelot oraz artykuły jego autorstwa:
• Un hôpital complémentaire (Szpital uzupełniający), dostęp 18.12.2017
• Le cimetière (Cmentarz), dostęp dostęp 18.12.2017.
• Józef Żołna, Zarys historii wojennej 42-go pułku piechoty (1929).

Fot. Philippe Berthelot

Fot. Philippe Berthelot

Jan Wilicki, soldat 2 cl.   † 27.02.1919
Franciszek Kasprzak, soldat 2 cl., 1 RCP   † 24.03.1919
Józef Kołakowski, soldat 2 cl., 1 RCP   † 11.05.1919
Władysław Kowal, soldat 2 cl., 1 RCP   † 11.05.1919
Szymon Kosek, soldat 2 cl., 1 RCP   † 19.06.1919

W Cannes-Ecluse wzniesiono dwa pomniki poległych. Pierwszy znajduje się na cmentarzu obok grobów wojennych. Wyryto na nim napis: "A NOS MORTS 1914 – 1918"⁵⁾

Drugi pomnik odsłonięto 6 czerwca 1920 r. Obecnie znajduje się obok kościoła. Z przodu umieszczono napis:

”MORTS • POUR LA • PATRIE • 1914 – 1919 • LA COMMUNE • DE • CANNES-ECLUSE • À SES • GLORIEUX MORTS”⁶⁾.

Na bocznych ścianach pomnika umieszczono nazwiska 23 żołnierzy, którzy urodzili się, mieszkali lub zmarli w Cannes-Ecluse. Ciała siedmiu z nich zostały pochowane na miejscowym cmentarzu. Na tylnej ścianie znajdują się nazwiska czterech poległych w latach 1939-1945. Wśród nich wymieniono Józefa Lange urodzonego w Polsce⁷⁾.

Źródło: Philippe Berthelot, Les monuments aux morts (Pomniki poległych), dostęp 18.12.2017

Fot. Philippe Berthelot