Województwo mazowieckie, powiat żuromiński, gmina Lutocin.
Lokalizacja: 53.0197N, 19.8017E [pokaż mapę]
Pomnik powstańców poległych w bitwie pod Chromakowem 9 sierpnia 1863 r. powstał z inicjatywy Żuromińskiej Grupy Historycznej. Odsłonięty 04.09.2014 r.
Do granitowego głazu przytwierdzono tablicę z napisem:
"JAKUBOWO 1863 R. • PAMIĘCI • POLEGŁYCH POWSTAŃCÓW • GLORIA VICTIS •• ŻUROMIŃSKA • GRUPA HISTORYCZNA • 2014".
Dn. 09.08.1863 r. oddział kpt. Piotra Szmajsa zaatakował rosyjską kolumnę esauła Dukmasowa. Powstańców wyparto z Chromakowa, a część wycofujących się kosynierów zabarykadowała się we wsi Jakubowo w dworskiej owczarni. Rosjanie podpalili budynek. Szczątki kilkudziesięciu powstańców, którzy w nim spłonęli lub udusili się dymem, pochowano na miejscu. Według niektórych źródeł w 1921 r. dokonano ich ekshumacji do mogiły na cmentarzu parafialnym w Lutocinie.
Z treści aktu zgonu nr 34, wystawionego w Lutocinie 11 sierpnia 1863 r. przez księdza Wincentego Tabeckiego, w dniu 9 sierpnia 1863 r. pod wsią Jakubowo „zmarło” 120 nieznanych osób.
Źródło: Projekt indeksacji metryk parafialnych (metryki.genealodzy.pl), 613/D Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Lutocinie, rok 1863.
Fot. Krzysztof Menel