Dobra

Mogiła zbiorowa powstańców z 1863 r. w centralnym punkcie cmentarza parafialnego. Na mogile pomnik wystawiony w 1933 r. ze składek społecznych, tablica z inskrypcją: "Niewolnym bohaterom 1863 • wolni rodacy 1933" oraz listą poległych. Całość otoczona łańcuchami przymocowanymi do słupków.

Dn. 24.02.1863 r., pod Dobrą, doszło do bitwy oddziału dowodzonego przez Józefa Dworzaczka z rosyjską kolumną sztabskapitana Nawrockiego-Opozińskiego. Oddział powstańczy (210 kosynierów, 60 strzelców i 30 kawalerzystów) poniósł klęskę. Poległo 63 (lub 70-72) powstańców. Sporządzono 52 metryki zgonu, w tym 14 nieznanych z nazwiska. Wśród poległych były cztery kobiety: Maria Piotrowiczowa, Antonina Wilczyńska, Weronika Wojciechowska i Katarzyna, służąca. Po tej bitwie Rząd Narodowy wydał zakaz przyjmowania kobiet do oddziałów powstańczych. Rannych przewieziono do Łodzi, gdzie kilku z nich zmarło.

Na cmentarzu w Dobrej pochowano również 16 powstańców poległych 16.09.1863 r. pod Dobieszkowem i 5, którzy zmarli tam z ran. Nieco dalej, przy bocznej alei znajduje się mogiła zbiorowa żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939 roku.

Źródło: Tadeusz Swat „Gloria Victis. Mogiły poległych z okresu Powstania Styczniowego 1863-1864 roku na ziemiach polskich” (2004)

Fot. Piotr Gapiński

Bohaterom Powstania Styczniowego
Poległym w walkach pod Dobrą dn. 24 lutego 1863 roku
Odeszli na wieczną wartę

Bagiński Ignacy, l. 22 z Pabianic
Belkie Karol, l. 30 z Radogoszczy
Budziński Wincenty, l. 19 z Ozorkowa
Cichocki Jakub, l. 29 z Łodzi
Danielewicz Józef, l. 24 z Łodzi
Gromadzki Józef, l. 33 z Łodzi
Gruszczyński Antoni, l. 38 z Łodzi
Gruszczyński NN. l. 30 z Łodzi
Jankowski Ignacy, l. 39 z Łodzi
Kołosiński Józef, l. 20 z Pabianic
Komorowski Jan, l. 37
Lelotowski NN. l. 46 z Rawy Mazowieckiej
Małkowski Józef, l. 35 z Łodzi
Mikulski Ksawery, l. 34 z Łodzi
Miłasiewicz Adolf, l. 17 z Krzywia
Orłowski Józef, l. 23 z Włocławka
Przybylski Ignacy, l. 30 z Łodzi
Przybylski Ksawery, l. 25 z Lisowic
Rokoszewski Dominik, l. 19 z Łodzi
Romelski Jędrzej, l. 26 z Łodzi
Rządkowski Wawrzyniec, l. 22 ze Zgierza
Salski Józef, l. 21 z Warszawy
Siatur Wojciech, l. 18 z Łodzi
Sobczyński Maks, l. 30 z Łodzi
Sopliński Antoni, l. 16 ze Zgierza
Szymański Mateusz, ze Strykowa
Topolski Andrzej, l. 45 z Łodzi
Ulicki Ignacy, l. 22 z Łodzi
Wettlaufer Henryk Gotfryd, l. 26 z Łodzi
Wichrowski Antoni, l. 23. z Kolonii Skotnikiej
Wieczorek Karol, l. 18 ze Zgierza
Wilczyńska Antonina, l. 20 z Łodzi
Winiecki Tadeusz, l. 19
Wojciechowska Weronika, l. 19
Wolf Jakub, l. 21 z Łodzi
Zaborowski Teofil, l. 30
Zaur Aleksander, l. 20 z Sikawy k. Łodzi
Żakiewicz Maksymilian, l. 19 z Łodzi

Czternastu nieznanych
poległych na polach wsi Dobra, Dobieszków, Imielnik, Kiełmina, Moskule

Chwała im
W 140 rocznicę Powstania Styczniowego

Umiejscowiona w kościele katolickim pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, na lewej ścianie bocznej. Odsłonięta w setną rocznicę powstania, upamiętnia poległych w bitwach pod Dobrą i Dobieszkowem w 1863 roku.

"BOHATEROM • POLEGŁYM • POD DOBRĄ 24-II • ORAZ W DOBIESZKOWIE • 25-IX-1863R • W SETNĄ ROCZNICĘ • POWSTANIA • STYCZNIOWEGO • PARAFIANIE".

Fot. Piotr Gapiński

Wystawiony w miejscu śmierci M. Piotrowiczowej, w lesie koło Dobieszkowa, przy polnej drodze z osady Młynek do Sosnowiec-Pieńki. Ma postać głazu narzutowego umiejscowionego na betonowej podstawie. Na pomniku tablica z inskrypcją:

"W tym miejscu • poległa walcząc • W Obronie Ojczyzny •• MARIA • PIOTROWICZOWA • LAT 23 • ZG. 24. II. 1863 r. •• GLORIA VICTIS".

Marię Piotrowiczową oraz jej mężą pochowano na Starym Cmentarzu w Łodzi.

Fot. Piotr Gapiński